ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ


Του Νίκου Κ. Λιόλιου (Μέλος Λαογραφικής Εταιρείας)
Στα βόρεια της Λάκκας Σουλίου, 46 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα, 33 χιλιόμετρα από την Παραμυθιά και 7 χιλιόμετρα από τον κόμβο της Τύριας, σε υψόμετρο 500 μ. βρίσκεται η Αρτοπούλα. Στις πλαγιές δυο λόφων είναι κτισμένο το χωριό και στα παρόχθια του ποταμού ο Κάμπος με τους συνοικισμούς Σπαρτινού και Αμμούδα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είχε 190 κατοίκους, το 2011 είχε 125  και σήμερα μετράμε 40 σπίτια ανοιχτά και 42 μόνιμους κατοίκους (4 στον Πέρα Μαχαλά, 13 στον Δώθε, 15 στον Κάμπο και 10 στου Σπαρτινού). 
Το πρώτο χωριό ήταν χτισμένο 1000 μέτρα πιο κάτω από το κυρίως χωριό, στη θέση «Κυπριό». Επειδή, όμως, υπήρχαν πολλά φίδια εκεί και οι κάτοικοι δεν άντεχαν τα τσιμπήματα και τους θανάτους, άρχισαν σιγά σιγά να μετακινούνται πιο πάνω. Σύμφωνα με άλλους όμως πληροφορητές μας, η μετακίνηση έγινε επειδή το πρώτο χωριό βρισκόταν στο δρόμο, κοντά στο πέρασμα από Γιάννινα-Δωδώνη-Παραμυθιά και Σούλι και οι κάτοικοι υπόφερναν από τους Τούρκους και τους Αρβανίτες.
Συμφωνούμε με τη δεύτερη πληροφορία γιατί πιστεύουμε ότι είναι πιο λογική και έχει και ιστορική αλήθεια.
"Τόσο στην παλιά όσο και στη νέα θέση το χωριό είχε το όνομα Έλεζνα, μέχρι το 1956 που μετονομάστηκε σε Αρτοπούλα, επειδή είχε πολλά οπωροφόρα δέντρα και έμοιαζε με την Άρτα, που είχε πορτοκαλεώνες" (Ν. Λιόλιος. Τι είδα και τι άκουσα στο χωριό μου. Αθήνα 1983, σελ. 30). Για την προέλευση του ονόματος Έλεζνα ή Έλεσνα, στο βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Κώστα Οικονόμου, με τίτλο "ΤΑ ΟΙΚΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ" Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2002 και στις σελίδες 108 και 109 διαβάζουμε: 

------------------------------------------------------------------

Από πότε κατοικήθηκε αυτό το χωριό δεν το ξέρουμε, γιατί ούτε γρανιτένιους πελέκεις βρήκαμε, ούτε χάλκινα όπλα και εργαλεία ανακαλύψαμε, που να μας μαρτυρούν ότι εδώ κατοικούσαν άνθρωποι από την εποχή του Λίθου και του Χαλκού.
Στο Δελτίο της ΙΒ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων διαβάζουμε:«Ο Δημήτρης Παπαδόπουλος, κάτοικος Ιωαννίνων, παρέδωσε χάλκινο νόμισμα ρωμαϊκών χρόνων το οποίο βρέθηκε στον κήπο του πατρικού του σπιτιού στην Κοινότητα Αρτοπούλας Λάκκας Σουλίου» (ΑΔ 42/ 1987, Β1, σελ. 321).
Στη θέση «Παναγιά» αναφέρεται ο εντοπισμός κεράμων και σε  πλάτωμα, όπου το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, εντοπίστηκαν θραύσματα κυρτών κεραμίδων και θραύσμα πίθου με κυμματοειδείς γραμμές (εγχάρακτες) (Φ.Ε.Κ. 35/2.2.1962 τεύχος Β΄).
    Στη θέση «Βούρι» (τέτοια θέση δεν υπάρχει στο χωριό μας και μάλλον  αυτός που αντέγραψε το χειρόγραφο του αρμόδιου αρχαιολόγου έκανε το λάθος γιατί πρόκειται για τη θέση «Βούρλο» που βρίσκεται κάτω από το εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Ριγανά) υπάρχει Αρχαιολογικός χώρος-νεκροταφείο  (ΥΑ 15794/19-12-1961 - ΦΕΚ 35/Β/2-2-1962).
    Τα πετρόχτιστα σπίτια με τις μάντρες, τις κρεβάτες, τα μαγειριά τους, τους μπουχαρήδες  και τις πλακοσκεπές τους δυστυχώς δεν υπάρχουν σήμερα.
Το μονότοξο γεφύρι γκρεμίστηκε για να γίνει τσιμεντένιο και τα καλντερίμια σκεπάστηκαν από την άσφαλτο.
Από τις πάνω από είκοσι και πλέον θαυμάσιες πετρόχτιστες βρύσες κατάφεραν να ξεφύγουν από τη σκαπάνη των μικροσυμφερόντων και να σταθούν όρθιες οι εννέα (ανάμεσά τους και η βρύση της Ειρήνης δίπλα από το γεφύρι χαρακτηρισμένη ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ33/ 47440/ 950/18-11-1992 - ΦΕΚ 712/Β/2-12-1992) που αποτελούν  χώρους αναψυχής και προσφέρουν δροσιά στους χωριανούς και στους φίλους επισκέπτες.
Τα σλάβικα τοπωνύμια και τα πεζούλια που βλέπουμε μέσα στα δάση, μαρτυρούν ότι από δω πέρασαν οι Σλάβοι, κατά τη βυζαντινή περίοδο και μερικοί απ’ αυτούς παρέμειναν και σιγά σιγά απορροφήθηκαν από τους ντόπιους.
Κατά την εποχή της Σουλιώτικης κυριαρχίας το χωριό μεγαλώνει αρκετά.

Ο Πέρα Μαχαλάς το 1962

Ο Πέρα Μαχαλάς το 2012
Σήμερα η Αρτοπούλα είναι ένα θαυμάσιο καταπράσινο χωριό, με καινούρια σπίτια, φως,  νερό, ύδρευση και ασφαλτοστρωμένο δρόμο.
Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το όμορφο τοπίο, να ανάψει ένα κεράκι στον Άγιο Γεώργιο ή στο μοναστήρι ή στον Άγιο Κοσμά ή στην Παναγιά ή και στα ξωκλήσια του Προφήτη Ηλία, της Αγίας Μαρίνας, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Ιωάννη, των Αποστόλων  και της Αγίας Κυριακής, να περπατήσει τα μονοπάτια, να δροσιστεί στη βρύση της Ειρήνης, του Στρίγλου, της Πλατείας, του Μποστανιού, να γευτεί το ντόπιο τσίπουρο και τα παραδοσιακά φαγητά και να νιώσει την αρτοπουλιώτικη φιλοξενία.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου